خانواده و ازدواج دستاویزی برای تبلیغات در انتخابات - تقی آزاد ارمکی*
تاریخ انتشار: ۱۳ اردیبهشت ۱۳۹۶ | کد خبر: ۱۳۱۶۲۰۶۲
در این موقعیت و با وجود اختلاف نظرهای موجود، اراده مشترکی بر تقلیل گرایی در امور مربوط به خانواده در منظر اکثر کاندیدها قابل مشاهده است به نحوی که برخی مناظره کنندگان با نگاه کاملا غیرعلمی و تقلیل گرایانه، جوانان و به شکل خاص، جوانان در سن ازدواج را به عنوان مسأله، مشکل و حتی منشاء اصلی آسیب های اجتماعی معرفی می کنند؛ در حالی که هیچ مبنای مشخص و قابل اطمینانی برای اثبات وجود همبستگی در بین قشر جوان در سن ازدواج و آسیب های اجتماعی ارائه نکردند و در پی آن طرح کننده دعوی به تجویز نسخه ساده انگارانه و ارائه راهکار در رابطه با موضوع می پردازد که کمتر مبتنی بر امر واقع و تحلیل علمی است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
در چنین برخورد ساده انگارانه ای، راه حل صرفا یک چیز است؛ ازدواج! و مانع بر سر آن نیز صرفا مسائل اقتصادی است؛ بنابراین سیاستگذاری در این بستر تقیل گرایانه، تامین مسکن، جهیزیه و ایجاد اشتغال، خلاصه می شود که البته منبع مالی تامین این هزینه نیز به منابع نفتی و معادن این مملکت برمی گردد که «لایزال» تلقی می شود.
برخوردهای غیر واقعی و ساده سازیِ امور مربوط به نهاد خانواده به عنوان پیچیده ترین مسائل اجتماعی در گفت و گوی نامزدهای تازه به میدان آمده، حاکی از تبلیغات عوامانه انتخاباتی برای جلب نظر و حمایت رأی دهندگان و پیروزی در رقابت های انتخاباتی، پیامدهای نامطلوبی به همراه خواهد داشت که تاب آوری در برابر آن از عهده دغدغه مندان و صاحب نظران این عرصه، بیرون است؛ لذا در جهت دفاع از ساختار خانواده به عنوان بنیانی ترین واحد و هسته مستحکم جامعه ایرانی - اسلامی، سکوت جایز نیست و برای حمایت از نهاد خانواده طرح مسائل زیر را ضروری به نظر می رسد:
1. خانواده ایرانی با چالش‌های بسیاری روبرو است. تغییر نقش و جایگاه زنان، افزایش میزان طلاق، کاهش میزان ازدواج، تغییر نگاه به نقش همسر، مرکزیت تصمیم‌گیری خانواده در جامعه و مسائلی از این قبیل که به پدید آمدن مجموعه‌ای از نقش‌های متعارض انجامیده اسـت، وضعیت تعارضی، حوزه مطالعات خانواده در ایران را به طرح بحث فروپاشی خانواده کشانده است. توجه به دوام یا فروپاشی آن نزد جامعه‌شناسان بـعد از جـنگ جهانی دوم به دلیل شدت دگرگونی‌های خانواده به نـحو چشم‌گیری فزونی یافته است؛ به نحوی که بـه نـظر می‌رسد نشانه‌های جدی از هم پاشیدگی این کانون دیرپای اجتماعات انسانی در بسیاری از جوامع جدید ظاهر شده و بر مبنای آن جامعه‌شناسان و دانش‌پژوهان، نظریاتی ارائه کرده‌اند که پیوستار گسترده‌ای از نظرگاه‌های «تداوم و پایداری خانواده» تا «مرگ خـانواده» را در بر می‌گیرد.
بسیاری بدون فهم دقیق از تـحولات درونی جامعه و خانواده ایرانی می‌کوشند تا با به کارگیری مفاهیمی چون انحطاط اخلاقی، سـکولاریسم، شـکاف نسلی، تجددگرایی، فروپاشی ارزش‌های اجتماعی و خانوادگی شواهدی را مبنی بر فروپاشی اجتماعی و فرهنگی خانواده ایرانی ارائه دهند.
بر این اساس، توجه به آسیب‌های اجتماعی در ایران برای بسیاری مهم جلوه کرده است و در ایـن مـیان، نگاهی آسیب‌شناختی به تحولات خانواده داشته‌اند. در حقیقت تـوجه بـه بحث در مورد خانواده ایرانی به زمانی برمی‌گردد کـه بسیاری از منتقدان فرهنگ و جامعه ایرانی و بعضی از اصحاب علم اجتماع در ایران مشغول یافتن شاهد یـا شواهدی بر ویرانی خانواده و فرهنگ و فـروپاشی خانواده ایـرانی بـودند.
علاوه بر این، توجه بـه واقع‌گرایی و تأکید بر تغییرات فرهنگی و ساختاری در خانواده ایران مسأله‌ای است که از دید کارشناسان حـوزه خانواده پنهان مانده و باید بـه این مطلب اشاره کرد که تـغییرات اجتماعی مـانند سیلی بنیان برافکن آمده است و تحولاتی را در ارزش‌ها و نگرش‌ها و باورهای مردم در جهان بوجود آورده است.
«تغییرات اجتماعی در تار و پود زندگی مدرن تنیده شده اسـت. تغییرات اجتماعی بیانگر فعال بودن جامعه مدرن است. ما باید ذهنیت خویش را تغییر دهیم تا با جهان جدید تناسب پیدا کند و بدین ترتیب از همه خواسته می‌شود که دست به شروع این تغییرات بزنند.» و باید دانست که، شروع این تغییرات در هر جامعه‌ای همراه با چالش‌ها، مقاومت‌ها و دل نگرانی‌هایی بوده است که مسائل و مشکلاتی را به بار خواهد آورد.
مهمترین دلیل این دل‌نگرانی، تحولات و دگرگونی‌های فراوانی است که به مرور در همه نهادهای اجتماعی از جمله سیاست، دین، خانواده، به وجود آمده و طبعا در این میان و به واسطه جهانی شدن و پیشرفت‌های تکنولوژیکی و فرآیند مدرنیته در غرب، ساختار اجتماعی خانواده ایرانی پیامدهایی را از طریق شهرنشینی، سواد، اقتصاد صنعتی، توسعه نظام اداری، توسعه شبکه حمل‌ونقل، توسعه وسایل ارتباط جمعی تکنولوژیکی و تحقق نهادهای جدید اجتماعی چون آموزش و پرورش، را در خود پذیرفته است.
2. در میان تغییراتی که این روزها در جریان است، اهمیت هـیچ کدام بـه عمق اتفاقاتی نیست که در زندگی شخصی، روابط جنسی و جنسیتی، حیات عاطفی، ازدواج و خانواده در حال وقوع است. نگاه بازاندیشانه کنشگران به خود و پرسش از شرایط و انتخاب های عقلانی آنها در روابط با دیگران، به انلابی انجامیده که هم اکنون در جریان است. این انقلاب در مناطق مختلف و با فرهنگ های گوناگون، سرعت متفاوتی دارد و بی شک با مقاومت های بسیاری در حال پیشرفت است؛ که نمونه آن ظهور اشکال جدید خانواده و رشد روز افزون ازدواج سفید و گسترش و افزایش خانواده های تک نفره است.
3. پرداختن به ساختار خانواده باید با در نظر داشتن مختصات خاص آن و در جریان یک بحث علمی - تخصصی توسط صاحبنظران این حوزه انجام شود. بنابراین باید دانست که بحث تقلیل های چندگانه وضعیت آسیب های اجتماعی به جوانان، کاملا رد شده و غیرعلمی است. علاوه بر این، تحقیقات جامعه شناختی و تخصصی بیانگر این امر است که، اقتصاد و ناتوانی اقتصادی، علت(تنها علت یا عامل اصلی) ازدواج نکردن جوانان نیست و چه بسا فراوانی جوانانی که دارای شغل، درآمد و مسکن هستند و تمایلی به ازدواج ندارند بیش از جوانانی است که به دلیل مشکلات اقتصادی و فقر، تن به ازدواج نمی دهند. بنابراین، مسأله نه صرفا اقتصادی بلکه بیشتر از ماهیت اجتماعی و فرهنگی برخوردار است.
4. تغییر ارزش های جامعه ایران از جمع گرایی به فردگرایی و تحقق فردیت کنشگران، منجر به کاهش احساس تعهد به جمع، تشکیل خانواده و اقدام به ازدواج شده است. بنابراین، متناسب با بستر جامعه امروز ایران که با گسترش روابط آزاد عاطفی و جنسی مواجه شده ایم که پیامد آن گسترش روابط خارج از ازدواج، بی تعهدی در رابطه، عدم اطمینان فرد به خود در پذیرش رابطه متعهدانه است؛ در نهایت، کاهش نرخ ازدواج و بالا رفتن میانگین سن ازدواج جوانان پیامدی اجتناب ناپذیر است.
در اوایل انقلاب، نسل جوان بر اساس فرآیند انتخاب عقلانی کنش، کمتر انتخابی برای رفع نیازهای عاطفی و جنسی خود به جز ازدواج داشت؛ در حالی که جوان امروز در بستر فعلی جامعه، به راحتی می تواند نیازهای عاطفی و جنسی خود(به عنوان نیازهای کلاسیک در ازدواج) را از راه های مختلفی به جز ازدواج تأمین کند.
نسل امروز برعکس نسل پیشین که راهی بجز ازدواج نداشت، راه های بسیاری بجز ازدواج پیش رو دارد و معمولا این راه ها را ساده تر از ازدواج می داند. در نتیجه چنین فضای اجتماعی، آشفتگی روزافزون در روابط عاطفی - جنسی جوانان است که پیامدهای بسیاری در عرصه های مختلف، به ویژه وضعیت بهداشت و سلامت جامعه دارد.
5. بنابراین تقلیل مسائل خانواده به امر اقتصادی منجر به طرح نادرست مسأله و پرداخت نادرست به آن می شود. چنانکه در صورت تقلیل ازدواج جوانان به امری مانند مسکن، زمینه پیدایی ازدواج ها و خانواده های غیرمستحکم و سست بنیاد، زوال خانواده و ویرانگری نظام اجتماعی، گسترش مضاعف آسیب ها و مسائل اجتماعی فراهم خواهد شد.
در حالی که تأمین شغل و امنیت شغلی برای تمامی جوانان اعم از زن و مرد، باید یکی از مهمترین سیاست های حمایتی دولتمردان در جامعه ایران باشد. علاوه بر این ارائه مسکن، وام های حمایتی و حمایت های مربوط به اشتغال برای خانواده های موجود نیز از جمله سیاست های حمایتی است که در راستای حفظ و تداوم خانواده های ایرانی باید مورد توجه کلیه سیاستگذاران قرار گیرد.
پرداختن به امر خانواده و ازدواج، نیازمند بحث علمی و تخصصی، توسط متخصصان و صاحب نظران این حوزه است. بنابراین، خواستار احترام به ساختار خانواده و رعایت مختصات بحث در مورد این نهاد بنیادی و دستاویز نشدن آن توسط نامزدهای انتخاباتی در راستای مباحث عوام فریبانه و غیرتخصصی هستیم.
-------------------------------------------------------------------------
*جامعه شناس و عضو هیئت علمی دانشگاه تهران
منبع: ایرنا
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.irna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایرنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۳۱۶۲۰۶۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
ایلام از استان‌های برتر کشور در پرداخت وام ازدواج است
معاون سیاسی، امنیتی و اجتماعی استاندار ایلام گفت: طبق آمار استان ایلام از استان‌های برتر کشور در زمینه پرداخت وام ازدواج و ترویج فرهنگ فرزندآوری است.
به گزارش خبرگزاری ایمنا از ایلام، محمد سبحان حسنی امروز _یکشنبه شانزدهم اردیبهشت_ در نشست هم‌اندیشی بخشداران استان پیرامون رویکردهای اجتماعی و فرهنگی اظهار کرد: بخشداران با همکاری دستگاه‌های اجرایی برای کاهش آسیب‌های اجتماعی تلاش کنند.
وی با تاکید بر نظارت میدانی از پروژه‌ها و طرح‌های توسط بخشداران و مدیران افزود: حضور در میان مردم و احصای مشکلات و تحقق مطالبات مردم باید در اولویت کار بخشداران قرار گیرد.
معاون سیاسی، امنیتی و اجتماعی استاندار ایلام ادامه داد: بخشداران نقاط ضعف روستاها را شناسایی و با همکاری و هم‌افزایی مدیران دستگاه‌ها نسبت به رفع مشکلات چاره‌اندیشی کنند.
حسنی با تاکید بر اینکه بخشداران باید نسبت به جذب اعتباراتی که از طریق سازمان امور اجتماعی وزارت کشور به دستگاه‌های اجرایی تخصیص یافته اقدام کنند تا بتوانند برنامه کاهش آسیب‌های اجتماعی را برای مردم به بهترین نحوه ممکن برگزار کنند، اضافه کرد: طبق آمار، ایلام از استان‌های برتر کشور در زمینه پرداخت وام ازدواج، و ترویج فرهنگ فرزندآوری است.
وی افزود: انتظار می‌رود دستگاه‌های اجرایی از ظرفیت بالای وزارتخانه‌ها و سازمان‌های کشور برای ارتقای جایگاه استان ایلام استفاده کنند.
معاون سیاسی، امنیتی و اجتماعی استاندار ایلام با تاکید بر اینکه بخشداران محله‌های حاشیه‌نشین روستاها را شناسایی و نسبت به اجرای برنامه‌های فرهنگی و اجتماعی در جهت کاهش آسیب‌ها و برنامه‌های نشاط اجتماعی اقدام کنند، گفت: در انتخابات اسفندماه ۱۴۰۲ بخشداران استان گرایشی به هیچ کاندیدایی نداشتند و همین امر مهم موجب اعتماد مردم است.
حقوق کدام یک از ایثارگران در سال ۱۴۰۳ افزایش داشت؟